Espanafa olgalicura va Muisca

Teliz mal Wikipedia.

Espanafa olgalicura va Muisca mali 1537 kali 1540 dilizeyer. Muisca saneik tiyid irubasik ke azekexa ke istefa Andes rodega koe refa Kolombia abdi artlakira ke espanaf olgalicusik. Ton nyudafa abdigalda dem konako nafalaxo va sint al grustayad : Zipa psihipquá cosxo ke Muyquytá dem kelu koe Funza, is Zaque nafalaxo ke Hunza, is Iraca gertapik ke Suamox tumtafa widava, is Tundama Saymoso ke Tundama, is konakar meruptes okilik. Dalaf nafalik ba olgalicura tiyid vageeon Zipa Tisquesusa is valenteon Zaque Quemuenchatocha.

Muisca cosik dene dodama vawale ivamufe anambe bliyid. Bohío berma ke okilik keve istefa viga tigiyir. Ar sinaf yolt tiyir cos ke eip nope tigira ke konako eipkawaxo saveno koe sinafo cosxo, koe tulon Zipaquirá is Nemocón is Tausa. Muisca cosikeem ton grustanyana skapa loote va int mivstapeyer. Va vodapaf warzeks dum moava is tumbaga ( vangluyaks va lut is moava is dilgava ) gu taneaf espanik vindayad, is smilk gu vegungaf patectolaf cos. Varone azekexa lize lok ke Muisca cosikeem bliyir, smilk koe Chivor is Somondoco koe Tenza krant zo divokseyer. Skapa ke Muisca tiyir ton tawamidura isen dalaf warzeks tiyid irk is taktiz is werna is yonar miduks bunen moe ontinafa taya (  koe Muisca ava ). Tawamidura moe azekexa moni -3000 AGJ al zo tozuyur, radimi Herrera abditrocadayafe sare is ugalap ke tcabaneyestasik mali tena ke Pleistova. Tela losavsafa rawopafa wazdexa ke Geefa Amerika koe El Abra evlon gu mon -12500 AGJ zo trasiyir.

Dalaf pak ke Muisca seltay koe Bogotá azekexa tisa azekontapa koe ronefa Andes rodega sume krimta ke Kariba bira. Azekexa tiyir savsafa uzda kruldeyesa kali Pleistova bliayasa va bodapaf sid ta tawamidura. Muisca tiyir alkapaf seltay, dem jonlorevaf selt is vonepeyena kocopafa grupera, ton tulon birtafa taelawaltafa jara. Lag ke ayikye is ayikya tiyid aptolaf is amidaf dene sinaf miltevackaf selt : ayikya va faytawara is egara va sinka is divoksera va eip is bunera va vage is tawoldaxa viunsuyur solve yordara ke ayikye tiyir warolara is gejura is tcabanera. Güecha gejik va runrojura va Muisca cosxo vajuled, kev nelkon Muzo taltef vegungik ( smilkafe sane ) is dilifimaf Panche cosik. Woeteson va volnik, Muisca gejik bak meldara va inseaf zolonaf ambik bene ge bureyed. Va kaba is jivayana tceka is moavafa aliexa zanieyed.

Beka moavafi vruni koe ontinafa azekexa me aultove, pune Muisca cosik va tokodapa dem tciamaf yantot tuke kaza seotayad aze gu yambaxa artazukayad. Muisca ankit is jontika firvina olkotca tiyid tela lozolonafa. Muisca ankit va miga kotavesa va warzaf Zipa nafalik dilizesa moe Guatavita uzda divnedir. Vielu espanik irubas koe Santa Marta krimtafa widava zabduyuna gan Rodrigo de Bastidas bak 1525 va bata vunda grupelayad, pune va brinugapa kaaneyatasa va bat Eldorado patecta lasugrustayad. Bak imwugal ke 1536 ina di tiyir gadiafa.

Milk dem lo 900 ayik va Santa Marta mallakiyir ise kaaneyatason va Eldorado is seltay jontikote warzeyes va tciamafa moavaxa, va figafa brinuga idjon ic Kolombia koaskiyir. Dalaf dirgasik va espanafa brinuga tiyir Gonzalo Jiménez de Quesada solve Hernán Pérez de Quesada berikye tiyir toleaf dirgasik. Ar sayakik va bata brinuga pakeyed numaze vanpiyid encomendero pilkotik ise va arayona gola ke Kolombia di olgalicuyud. Ara milsarefa brinuga ko megrupena idja ke Andes rodega kaaneyasa va vundafa patecta ke moava is dirgasa gan germanaf olgalicusik, va Venezuela ronuon mallakiyir, isen ara geuon mal Quito kadimion zabduyuno koe refa Ekuadora.

Olgalicura va Muisca patecta bak bareaksat ke 1537 zo tozur viele milk ke Quesada va Chipatá koe cosxo ba anyuste ke aksat kolakir. Azen brinuga mo azekexa loon abdulakir. Va Moniquirá wida azu Guachetá azu Lenguazaque azu Suesca lenteon vemon ice Bogotá artlakid. Moo kelda van Funza lize Zipa Tisquesusa soker, espanik va Cajicá az Chía lecon zabdud. Bak balemeaksat ke 1537, va Funza artlakid aze va Tisquesusa surted. Warzafa brinuga arti tanoy aksat van Tenza krant is lentefo cosxo ke Zaque Quemuenchatocha zo bokad. Ba 20/08/1537 bantan koe Hunza zo cener. Azen espanik ko Iraca krant lentronon linted lize va Sugamuxi gertapik gralomed aze titi lerdeaksat va Awalt dopewa firded.

Miledje ar sayakik ke brinuga geon lakid ise va Pasca is aryona wida olgalicud. Espanaf okilik ko Bogotá vema dimlakir ise va warzafa olgalicusa brinuga dilizetesa tici 1537 is taneaf aksattum ke 1538 azeder. Ba 06/08/1538 Gonzalo Jiménez de Quesada va Bogotá wetce kelu ke Warzafo Gazaxo ke Granada winugon zabdur. Bak mil aksat ba 20-e viel, Sagipa direik ke berikye ke Tisquesusa xonukeyesa, lyumatason va Panche duref volnik ke Muisca, gu espanik va int vangluyar. Panche ervolia bak Tocarema meld zo surter. Ara tcema tici 1538 arti warzafa tolgenira zo zabdud.

Toloya ara brinuga miledje dilizeyesa, i tela geuon ke Belalcázar is tela ronuon ke Federmann va kelu kabdion zabduyunu artlakid. Bak alubeaksat ke 1539 baroy okilik va tota moo Magdalena bost rundanyad aze ko Cartagena de Indias az Espana dimlapid. Quesada va Hernán Pérez de Quesada jotafe berikye wetce bowesik va Bogotá al inkeyer numazen bantan va warzafa brinuga kaaneyatasa va Eldorado vundafa patecta grustayar. Gonzalo Suárez Rendón redakik va Tunja ba 06/08/1539 winugon zabduyur isen Baltasar Maldonado va okilik ke Tundama tici 1539 surteyer. Aquiminzaque bocaf Zaque nafalik titi 1540 zo bastakayar, sugdason va warzafa felira va savsafa Muisca abdigalda.

Grupera icde olgalicusa brinuga ko Muisca cosxo gan Gonzalo Jiménez de Quesada nelkaf olgalicusik az Pedro de Aguado is Juan Rodríguez Freyle is Juan de Castellanos is Pedro Simón is Lucas Fernández de Piedrahita is Joaquín Acosta is Liborio Zerda is Jorge Gamboa Mendoza zo exoneyer ise zo siurgayar.[1][2][3][4][5][6][7][8]

Vuestexa[betara | va krent betá]

  1. (es) Conquista rápida y saqueo cuantioso de Gonzalo Jiménez de Quesada
  2. (es) Las sociedades indígenas de los Llanos – Banco de la República
  3. (es) Historia general de las conquistas del Nuevo Reyno de Granada, 2016-05-04 – National Library of Colombia
  4. (es) Cómo era Hernán Pérez de Quesada – Banco de la República
  5. (es) Acosta, 1848
  6. (es) Zerda, 1883
  7. (es) La expedición de Gonzalo Jiménez de Quesada por el río Magdalena y el origen del Nuevo Reino de Granada (1536–1537) – Banco de la República
  8. (es) Rodríguez Freyle, 1979 (1638)
Espanafa olgalicura va Muisca
Liwot va Muisca abdigalda titi XVI-eafa decemda
Givacka
Evla 1537 - 1540
Tigixo   Muisca abdigalda, Kolombia
Danexa Cenera ke espanik
Neya
Espanaf olgalicusik     /     Zipazgo, Zacazgo
Dirgasik
Gonzalo Jimenez
Hernán Pérez
Gonzalo Suárez
Balt- Maldonado    
/     Tisquesusa
       Zaquesazipa
       Quemuenchatocha
       Aquiminzaque
       Tundama Saymoso
Ervoliapo
30 000 gejik     /     > 30 000 
Kosikeem
?     /     ?
betara teza
  Tuveli icde Izvopa 
Muisca : sane ke Kolombia is savsaf abdiespanaf seltay
Seltay

TawamiduraVegeduropaYambaKocopaBurmotaropaSkapaInseikLexaAvaVundopaAlkaGeja

Debak

FúqueneGuatavitaIguaqueSuescaTotaTequendama stoya

Izva

Muisca abdigaldaSavsaf bowesikPasca meldChocontá meldTocarema meldEspanafa olgalicura

Nafalik

Zipazgo : MeicuchucaSaguamanchicaNemequeneTisquesusaZaquesazipa
Zacazgo : HunzahúaMichuáQuemuenchatochaAquiminzaque

Lorik

ChiminigaguaBachuéChíaSuéBochicaHuitacaChibchacumCuchaviraNencatacoaChaquénChibafruimeGuahaioque