Jane Austen

Teliz mal Wikipedia.
Jane Austen
1775-1817
Englavaf englaf suterotik
Steventon gertaxe lize Jane Austen va rumeugal tiskiyir

Englaf berpotik, Jane Austen ba 17/12/1775 koe Steventon Rectory ( Hampshire ) vagee Engla kobliyir. Tiyir pereaf nazbeik is toleafe nazbeikya ke anyustocafa yasa. George Austen gadikye tiyir gertik. Cassandra Leigh gadikya tiyir vey Thomas Leigh tiyis dotagadesik va London bak gazugal ke Elizabeth I. Gadikyafe veygadikye tiyir gertik voxen bane veygadiyefe anton tiyir nubaropesik.

Ziliduks ke Austen yasa tiyid moraf nek erodaf ; sinafa tolvegemafa mona tiyir plinafa : dem aal is werda is diremafa kelda is dere baplaxe. Grupet da jotafe Jane, dum Catherine Morland gradilikya ke Northanger Abbey berpot, koe werda va krimpafa preima do Henry abdualbane berikye ik Cassandra berikya djukatitkrafuyur. Va tawaday is aalticumara albayar ise leve muvara fereon vulteyer.

Bak 1782, Cassandra is Jane ko bema belcon zo stakseyed, ko taneon Oxford den tcema gadena gan nyobrikya, az ko Southampton, az ko tere Reading den Abbey School reila enintena gan guazafa Latoumelle W-ya. Vayara nuve me tiyid puskesa larde va jontik nuyugal radimi tanoy ok toloy kobas rielaf bartiv dadiyid.

Abdiyen delt va Jane Austen bak 1789, gan Ozias Humphry

Dimon dene yasamona moi bimulafa otcera nope konakakola, toloya berikya va gaara tuke yasafa prilara ( toloye berikye al tiyid kotlik koe Oxford ) is moekote sivakaf gadikyef nevak tukotrayad. Jane kimiskon ronobeliyir nume belipiyir : va Henry Fielding is Samuel Richardson is Tobias Smolett is Lawrence Sterne is alporkaf ezleem ke William Cowper is kotgrupafa neva ke William Gilpin icde « irpe ». Skeura va matela is patectoy tir tana dalafa klita ke englaf berpot. Belira va yona pulotafa neva is abic izvak is moekote berpot. Austen yasa tiyir belipisa va berpot ( pestakevaf ik Goth indaf, fure di tid xultugal ke Ann Radcliffe ). Banugale berpot decemon zo sanegayad ise drikon is gradjokon tuke pridus nevak sure reduyun zo rolusteyed. Belira radimi sielestura volunt zo askiyir. Tire Jane va francava az italiava raveyer, meseramon gidankayar, gilasadayar ise zovdayar ( lekiewon dam Cassandra ), gruklawuyur ise tire jontikviele stuteyer, i ksubeyer va kota tegira vrebafa gu intafa ikra isu ema enide va bali is kurera egackayar. Ke batyona tegira, Jane va stutera ( bak jotugal  is belira ( remi blira ) nuvabdualbayar. Austen nazbeikeem, do pomara ke konak kosayik isu vegungik va wenya dere skeuyur numen ferefa zirsera koe baplaxe ( idulugalon ) ok kapaxo ( fentugalon ) zo getcayad.

Yasa ke Jane Austen

Cugtel ke Austen yasa gisuteyed : gadikye va fanya ; Austen W-ya va alporkaf blok ; cuge berikye va undeks ta kotlafa fela ke Oxford ; is dere va yona drunta buneyene gan kottel. Jane Austen jotapon toz suteyer, ape bristuyune gan jontika yasafa tula. Kot suteks ke yasa bak fentugalaf sielcekap dun zo flideyer. Ine gu nega va int davon vodjuyur, don pilkovon weznara va pestakevaf berpot banugale urmaf. Jotaf grabom videyen is trumon ksudayan gan miv dalint ko baroya nuka vergumveltafa gu I-e karba azu II-e azu III-e, vas gevackas kiewaskiks ruldad, moekote ede trakut da wali santolda is sanperda ke sutesik al zo ponayad. Tulon Love and FriendshipRena is Nuca ) twaberpot ton komafa nuyuca nuve di vurjeyesa va Victoria gazikya.

Gu puve ke wenyura is belira is sutera is gozara is prilara, tele ke stutera fure di zo loplekuyud, i ke stutera tisa pakap ke seltomafi blira ke Steventon is pokefa wida. Ostik, yik ke bata pula ke selt va to katecta riwe tanafa ta kakevera dadiyid numen batcoba kle tiyir xonyo ke kurerafa malpokolera ( va benelafa yorda ke sirta koe nega ke Northanger Abbey berpot oku Pride and Prejudice, tulon ).

Mek delt va banugale Jane Austen al zo vider. Tanoy zovdaks va ine gan Cassandra berikya krulder isen pimtara tid riafa. Tanoy sugdalas pimtas blayak icde Jane tir : « Jane tiyir listackafe is omafe is glabafe, dem anamkackaf tcoreem. »

Tela lozolonafa klita cenkasa icde Jane Austen tir larma dem twa suteyena gan ine pu Cassandra, i pu berya ape tiyisa tel lopokef korik remi blira. Bata twa va min icde rekola ke solparsara ke toloya berikya benelon cenkad, i icde debala abicviele dilizeyesa is cugviele trelafa. Ostik, gripokolesison va blirizvopikeem, Cassandra lapteyesa va mevilayana twa gu kotcoba co rotafiasa va ilkafa is renafa blira ke berya trumon is meklabuson di divkarleyer. Videyena twa soe tid kawoda dem blifa is atedafa is trukafa dizvera icde anamefa tamava isu korikeem. Isen sinafa luvakuca voldum koe pwadesa veda gan tujadiara me zo tuzijnayar. Tulon, « Hall W-ya, ke Sherboume, arinton va nazbalawalkik abdievlon al radekar, nope vuderapa... nuve. Tce... ape va kurenikye medovoron ve disukeyer. »

Soe Austen nazbeikeem atrir isen yasa toz tcastawer. Nazbeye va int inked, tele lojotafe va biratotervolia denfid ( to astirbafe sare ke englafa geja kev Francafa Artowara az Napoléon tir ). Voxen luxeon Cassandra is Jane va gabentafi is ferefi bali ke XIX-eafa englafa decemda di giyid : dun tiyid kaelik, i Cassandra nope abdievlafa muluftera koe Antilla ke aguntanye. Luxe Jane, inafa renafa blira wan zo megruper.

Bak 1795, Jane Austen va twaberpot vergumveltkiraf gu Elinor and Marianne bokar, i taneaf siatos ke titis Sense and Sensibility berpot ( Ova is pestaka ). Sure tenukeyen az volunt beliyin kabdue yasarijay, gu toleaf zo radimifir. Abdaraf vergumvelt ke ban toleaf berpot tir First ImpressionsTaneafa litera ) aze vanpitir Pride and PrejudiceIntotcuca is Abdimalyeks ). Azen bak 1798 va Susan ( vanpitis Northanger Abbey ) suter. Bat baroy berpot, ton tozuraf tazuk, wali inafa tol-saneafa is tol-alubeafa tanda kle zo suteyed. Bata taneafa redusa rekola levgon nonuyuna ( abdi riwe amlitafa sanda ), nekev radimifa yona zolonafa nuskera, va lana veda kotrafa gu jotugalafa seramuca isu kaluca bilder. Bat taneaf ekemaf yawaks ke Jane Austen va yasa me nudivrijayayad, voxen grupet da George Austen bak 1797 va lan piskusik gu First Impressions nubasuteks me lajudulapayar.

Bak 1800 Austen W-ye riwe tise per-sandafe va bulura levgon kiblar nume va Steventon mu widavafa is glabafa blira ke Bath jovler. Bata laizafa relmera va tawafayafa Hamphire gola gan Jane vol zo karolayar isen, sedme vunda, ine givanon nuve vijeyer nume dum Anne Elliott gradilik ke Persuasion, « dace amlitason va ilkadera va Bath di linveyer ». Batugale ukeaf albasik va berpot ke Jane Austen ko Bath rovebefoltur, voxen inaf gradilik banlize me djukabliyir. Bak 1803, tuke ape walpira ke Henry, nubasuteks va Susan berpot ( diref Northanger Abbey ) ika sanoy sterling pound talolk pu piskusik yoltkiraf gu Crosby zo doleyer, voxen bantan di vulkuyur.

Xo worayano xo gan Jane Austen iken lize ine sokeyer

Ba 21/01/1805 awalkera ke Austen W-ye va ayikyeem ke yasa ko esafa is argefa bliradebala lubesiyir. Sina va videra va « walnafa » gubefa bliracava flecuyud. Isen banvielu Austen W-ya is Cassandra is Jane va fukorlara ke Austen berikyeeem pakon di rupteyed, trabe va sinafa rotarapenina mantukuca is rustasa tufa. Mana debala banugale me tiyir riafa vox meerodafa. Toloya berikya va kota kurerafa rieta is zivolafa nek pluktafa suskera ke jotugal gojovleyed nume va spupiackafa blira ke kaelafa yikya trobindayad, ton movebara gu worara is sodegara is lorbura, is ton suskera ke belira ik sebura icde tamava, silukon viunsuson va jontik Austen rumeik, i va nutik, anamtaveson is pirdason is codason kare klaa ik aflica ik goaspil. Ewava lorbon videyena dene yasafi nami va « abegafa Jane ziavya » ke austenafa vunda tir vey bane sare.

Wori bak 1808, baroya ayikya va Bath bulud, me batceson luxe icle Jane, aze radimi jonvielera koe Clifton az Southampton, ko varnap ke Chawton wida poke Alton keve vawa wale Salisbury is Winchester inkewed. Benele ke grupen grabomeem to banlize di zo suteyer.

Bak 1809, Jane Austen va dulapera ke Crosby piskusik va gelkeon lusteyen nubasuteks giopon gire lasunekir nume di govedimluster. Wori bak 1811, Sense and Sensibility berpot, i parmaf tazuk ke Elinor and Marianne evlon gu 1795 gan Thomas Egerton londonaf piskusik zo kevnaler. Jane katecton gu worara den Henry berikye va yotca tuwadar. Neva bak santaneaksat zo sanegar, droon gu 15 Shilling talolk. Batcoba tiyir kiewatcama. Taneafa piskura arti tol-sanoy aksat zo tenutceyer numen Jane va 140 Pound talolk kazawayar. Bata itaya tiyir mepokolena is drumbafa erba mu ine va int gituvaleane gu morapaf pol is gidadise va vuga erba ta vagera is ilkafa ixalara. Sense and sensibility berpot yoltiskon zo sanegayar numen dene yasa ant Cassandra nugrupeyer. Jane va va nuskera va First Impressions berpot kadas Pride and Prejudice bam bokar aze va warzaf berpot toz suter, i va taneaf ke milgugal : Mansfied Park.

Pride and Prejudice ika 110 Pound talolk pu Egerton bak santaneaksat ke 1812 zo doleyer aze ba 29/06/1813 droon gu 18 Shilling talolk zo sanegayar. Taneafa piskura tiyir vas 1500 tula. Moe moak, beliyit : Pride and Prejudice. Berpot. Ton baroya karba. Gan sutesik va « Sense and sensibility ». Banviele kiewatca tiyir loeke gijafa. Taneafa piskura arti tanoy aksat zo puskeyer ; toleafa mali santaneaksat zo amuzeyer, miledje dam toleafa piskura va Sense and Sensibility. Arti tanoya tanda, tiyir Mansfield Park berpot numen 1500 tula bad tevoy aksat zo doled.

Ta alubeaf berpot ( koton suteyen koe Chawton ), i Emma ( taneon piskuyun vas 2000 tula ), tarkon tarizayan pu ikagazase sersikye, Jane Austen va piskusik joke John Murray betayar. Emudera ke saneg tiyir donafa isen Jane Austen taneatomon goreston zo malyopayar, gan miv Walter Scott ( zavzatas zardaf mafelasik kali awalkera ). Zo derbepeyer. Wori ayoltuca ke Jane va kiewatca me di acagiyir. Neken Jane akladase va rekodaca va abdifa blirinda meinde di betayar.

Ikagasaze sersikye djumeyer da Jane va izvaf berpot ilamsiskepes va dalintafa Coburg gazayasa di suteyer. Voxen sposon vidguyur : « Va belira va izvaf berpot me guzeká lidame va kona alaakafa ezla. Va man lag goreston me co djuboká, vaxeon rotir iyelon gu jinafa blira. Ison ede menuleson va int is tamava xuye co tcedeté, pune va vrayara abdi tena ke taneaf luz co riwé. »

Bocaf berpot ke Jane Austen, i PersuasionKobuivera ) ba 08/08/1815 zo bokayar, bak nuskera va Susan berpot vanpitis Northanger Abbey. Ine va sin piskuyun me di wiyir kire abdi tenukera va Persuasion astirbon ve akoleyer. Titi 1817 enide loon poke Lyford selaropik di tigir, pune va mona keve College nuda poke wevala ke Winchester koirubar lize kadimion mulufter, ba 18/07/1817 tison balemtandafe. Koe wevala ke Winchester zo kotawayar neken caxaf kosuteks balumayan gan yasa moe tilmu va rokarolana duga ke inafa adala anton drigdar volse va inafa vreda betote aflar.

Nevewava ke Austen[betara | va krent betá]

The Dinner Party ( Ayikyafa jorestura ), sposafa ayikyevafa yambaxa ke Judy Chicago (1979)    The Dinner Party
   Miwanikya (34-e deba)
 ( 3-e berk )
Jane Austen

Jane Austen

 Koblira  17/12/1775,
 Steventon Rectory, Britana
 Awalkera  18/07/1817,
 Winchester, Britana
 Vedeyot  Britana
 Ava  Englava
 Suterind  Berpot
  Suterot 
  • Sense and Sensibility (1811)
  • Pride and Prejudice (1813) - Intotcuca is abdimalyeks
  • Mansfield Park (1814)
  • Emma (1815)
  • Northanger Abbey (1818)
  • Persuasion (1818)
  Tuveli icde Suteroteem 
Mona ke Jane Austen isu Cassandra berikya is gadikya koe Chawton lize mali 1809 soked. Jane Austen tcila koe bata mona re tigir
Naboxa ke Jane Austen koe wevala ke Winchester