Exaksaratum nope xonukera ke Jina Mahsa Amini

Teliz mal Wikipedia.

Exaksaratum nope xonukera ke Jina Mahsa Amini tir exaksaratum tozuwes moi xonukera ke Jina Mahsa Amini koe Irana, i ke jotafa kurdikya awalkeyesa ba 16/09/2022 arti stolera gan lidardial.[1] Exaksara bak diref vieltum koe konaka widava ke Kurda winka don Sanandaj dillized, az lomanton koe konaka widavapa ke patecta don Tehran is Mashhad.[2][3]

Bal konaka kabelcara, exaksasik va tizura ke rictaga kev ayikya ranked. Jontika exaksakikya va int basitalkad, nekev biura movebasa va diskira va italk koe sanegaxo koe Irana, kevotceson va ayikyerotifa felira sopuna gan islamevafe sokasane ke Irana. Italk tir tan gor ke batmana felira.[4][5]

Bat kevotces lizor tir warzaf kire va runteem remfir ise mo varafa patecta divlizer [6], don tulon Kurda is Sistan is Balutcista is taltefa Azara. Ara kira tid jotuca ke exaksasik is muluca : valey miltuca ke ayikyeem is ayikyeeem, exaksasik va vertumarura moeruckud.[7] Bat lizor tir katcalaf gu jijacek is duna, nekev po ke rujara : konak decemoy xonukesik is konak decitoy bakanik.[8]

Bat moakles lizor tir exurapa dem konaka amidafa tegirinda : exaksara voxis kevotcera bal caxa ke korik aytayan gan vertuma, is debanyera koe kotla, is yastera is lecafa tegira gan utiusik ik elpatusik ik wideyik, is tegirapa dene seltgort.

Ugalay[betara | va krent betá]

Sopera va Jina Mahsa Amini numaz xonukera[betara | va krent betá]

► Jina Mahsa Amini

Exaksara moi xonukera ke Jina Mahsa Amini sokid, i ke yikya xantafa gu iranafa Kurda is koyasa koe Tehran lize va yasa auzuyur. Ba 13/09/2022 nope « diskira va mekalvekafe vage » gan lidardial zo soper edje poke divaxo ke widavimpafa recela do berikye tigiyir.[9][10]

Edje ardial pu berikye bazer da ina va « givasa tavera » koe lano stolexo di terektar aze arti tanoy bartiv di zo tunuyar, pune konliz enwe zo malstar aze dene Kasra ropexe ke Tehran zo kostoler liz kan okildirem al zo kostar.[11][12] Jontik vrutasik va bifa bam buntud da ardial va yikya tizon alieyer nume va xonukera nekiyir. Bata buntura is divafa sanegara va afigasuteks va oria isu olyawiraks askiyin bak jonvielera koe ropexe, askid da iranafi saneliaki tere zolter da Jina Mahsa Amini tickir kosafi gu koekeravafa forteytraspura nekiyina gan ardialafa tizura. Tolkon wan veter. Batedje taneafa exaksara kev lidardial is mwa icde italk sokir. Jina Mahsa Amini ba 16 ke lerdeaksat koe noaropexo awalker.[13][14] Nope moion inafa xonukera, exaksara remi konak viel zo grustad ise gan seltgort zo dobenplekuyud, tulon faveson va #mahsa_amini ok persavon مهسا امینی# hashtag ori.

Jina Mahsa Amini ba 17 ke lerdeaksat koe Saqqez vowidava zo kotawar. Kabelcara banlize sokid, isen ar koe Sanandaj kelu ke iranafa Kurda winka.[15]

Exaksara : lerdeaksat ke 2022[betara | va krent betá]

Exaksara koe Sanandaj ba 18/09 zo grustad, lize konaka ayikya va italk kevotceteson deswad, voxis koe kelu lize vayasik ke Tehran kotla dem yuwega koe nuba farud, tulon axazeson va « Ayikya ! Blira ! Nuyuca !».[16]

To kotak ke ikrafa apartheid vertuma gan adja zo ranker, i gan adja lintena koe jontika widava ke Irana. Enwe kan bat kabelcareem, kretura tickir : ale moimaxura va tena ke islamevafe sokasane. Exaksasik va vertuma batkane levliked, i va vertuma kotvielu askiyis va dilintafa leca gu italk batvielu deswan.[17]

Ba 19/09 vansara va sumepulvis internet gort iste Tehran zo waljoar. Sedme mamewavaxa amuzeyena dene seltgort, exaksara iste kelu is koe Rasht widava is Ispahan voxis koe taltekafa Kurda wanuwed.[18] Exaksasik va « Torkevik xonuker ‼» tulon axazed. Milvielon baroy exaksasik gan ji koe Kurda winka zo aytad [19] isen tolsanbardikye yoltkirafe gu Farjad Darvishi gan ardial zo aytar viele koe Waliasr widava ke Urmia winka exaksayar.[20]

Ba 20/09 mamewavaxa amuzeyena dene seltgort is otulayana gan Voice of America olyak, va kevbowerefa exaksara koe icle 16 ke 31 iranafa winka nedid, i koe tulon Alborz winka isu taltekafa Azara isu Fars isu Gilan isu Golestan isu Hormozgan isu Ilam, Isfahan isu Kerman isu Kermanshah isu Kurda isu Mazandaran isu Qazvin isu Razavi isu Khorasan isu Tehran.[21] Milvielon, iranafa sokafa kanaca va awalkera ke tanoy ardialaf tcicesik vanmiae exaksasik koe Shiraz geefa widava munested.[19] Konaka ayikya deswasa va italk is gabesa va menza bal exaksara zo wanuyad. Lan koeruyun vrutasik va kabelcara gu « verefa exaksara » duvud, i gu exaksara vere tazukawesa az wiluon gwardewesa abdi maltegira ke ji.[22]

Koe konaka widava dum Rasht ik Tehran ik Karaj, ji va okildirem faved, vokeweteson is rembureteson va sopeyen exaksasik.[23]

Ba sielon 21-e ke lerdeaksat, gamtara va Irana gu arak ke tamava kan internet gort zo relatceper nume va exaksasikafa dobenplekura tuwavdar.[24][25][26] Ba 21-e ke lerdeaksat, xonukesikaf kotak ixam tiyir vas aluba.[27][19] Bal exaksara koe Tehran, Nika Shahkarami sanperdikya griawir. Yasa ko stolexo remi konak viel kaaneyar. Ba 28/09 rictaga dakter da ina nope lubera al awalker. Yasa va bat siatos me folir.[28]

Bak vielcek ke 22-e ke lerdeaksat, toloy felusik ke lizukaf feleem, Nilufar Hamedi is Yalta Moayeri, is Mohammad-Reza Jalaipur sayudasik gan ardial zo soped.[29][30] Elaheh Mohammadi felusik koerudayas va gadikye ke Jina Mahsa Amini dere zo kowir ise va ugol mbi enomar, i va gadikye gire ruyese da iranaf ardial tickir blodaf gu xonukera ke nazbeya. Miledje nekev dakina elekara va internet gort koe patecta, exaksara wan tid, tulon koe Tehran lize konake ardialxe isu ardialaf direm, voxis koe dere jontikara widava koe loa 31 winka ke Irana.[31] Ba evla ke 22-e ke lerdeaksat, exaksasikafa ota tir vas 22 korik.[32]

Ba 23-e ke lerdeaksat, exaksara koe varafa patecta wan sokid. Konaka kanaca va icle 30 xonukesik ke exaksasikeem munested isen viltara ke ardial kan geltraf vilt zo ruyer.[33] Yon kevexaksara gan vertuma dere zo grustad.[34]

Ba 24-e ke lerdeaksat, exaksarapa koe Ochnavieh widava wan dilized, voxis koe Shiraz is Tehran, tulon kabdue kotla ke Tehran.[35] Milvielon koe Gilan winka, iranaf ardial isu ervolita va 739 korik soped, don icle 60 ayikya.[36] 88 viltaxa koe Khuzistan winka zo trasid ise zo enomad.[37] Ervolita va konaka sopera koe Kerman dioted.[38] New Yolk Times fela munester da ji koe konaka widava « va tari viltar » ise dakter : « Meruptesa tuageltara va mamewavaxatum sanegayan is tsokuca ke dulzara ke rictaga tir wavdafa, voxen aryona mamewavaxa is afigasuteks stakseyen gan vrutasik grupen gan fela tickid rapalaf gu ewava sanegayana den internet ».[39] Neda ta nendara va felusikeem murobar da san-tanoy felusik icle zo sopeyed, don Nilufar Hamedi felusik taneatomon razdayas va izva ke Jina Mahsa Amini.[40]

Ba 26-e ke lerdeaksat, sedme Iran Human Rights grustaks laot dem xonukesikafa ota va 76 korik kalfir, solve winugaf laot va 41 awalkik munester.[41] Miledje exaksara koe 30 ke 31 winka ke patecta wan dilized, isen lizor den konaka kotla dinesa va tunuyara va sopeyen vayasik divlizer.[42]

Ba 27-e ke lerdeaksat, molikera wal ardial is exaksasik koe konaka widava wanuwed. Ravina Shamdasani winugaf pulvisik ke Rictuma ke Tanaraf Vedeyeem ta Ayarokeem bazer da yon munesteks tuelimad da « konak decemoy korik dere al zo soped, don rojusik va ayarokeem is aluteik is sayudasik ke wideytaf selt is icle 18 felusik. » Iran Human Rights MBG- gruyer da ji va exaksasik en viltad. Miledje Irana va sopera va Faezeh Hachemi Rafsanjani nazbeikya ke Akbar Hachemi Rafsanjani taneagadesik wali 1989 is 1997 munester.

Ba 28-e ke lerdeaksat, Elaleh Mohammadi felusikya sokuvayasa va xonukera ke Mahsa Amini azu kotawara zo soper. Mona Boroui ezlopikya dere zo soper kire va ezla icde xonukera ke Mahsa Amini al sanegar. Kevmuskaf ardial moe vigapa ke Tehran zo voker enide va axazera va kevvertumafa adja ke exaksasik di koweyonar.

Ba 29-e ke lerdeaksat, Hossein Mahini nugaviputiusik tis savsaf bewik ke vedeyafi soli al zo soper kire den intafa Twitter pata va #MahsaAmini hashtag ori al amuzer. Milsoliik ke Team Melli soli megruped lize ini zo stoler. Konak utiusik, pluuson va ebeltafa femla bak vedeyaf drom bal fird kev Senegala dilizeyes ba 27/09 koe Ostera, va gotuskaca gu exaksasik nedid.

Ba 30-e ke lerdeaksat, warzafa sopesa runta gan iranafe bowere zo tuyer. Koe Zahedanh widava, abdi tena ke teveavieleafa blikera, sayakik va irubasik al viltad nume va konak xonukesik al askid. Shervin Hajipur dankasik sanegayas dene Instagram seltgort va danka zobesa va lizor is wiyina ba loa tol-san-celemoya toma, zo soper. Xonukesikafa ota va icle 83 kosik artfir. Ebrahim Raissi taneagadesik bal sumewisikifa koerudara dakter da va gejopa kev exaksara di linver, duvuson va lizor gu sugara ke taltekafe bowere ta tuvolbograra va islamevafe sokasane. Iranafa vertuma bazecker da va lerdoy europaf vedeyik al soper kire gu pakera va kevotces lizor koridar.

Saneaksat ke 2022[betara | va krent betá]

Exaksara ba pereaviel 1-e ke saneaksat zo dakid.

Ota dem aytayan exaksasik exoneyena gan Iran Human Right MBG- va icle 92 korik wali 16-e ke lerdeaksat is 2-e ke saneaksat artfir, edje ji va vayasik ke Sharif brubefa kotla koe Tehran tizon liker isen kotla koe Yazd is Tabriz is Birjand is Urumieh is Kermanshah is Sanandaj is Shiraz is Masshad va lizor dere paked. Lo 25 felusik ik wanuyasik bal toloya taneafa exaksasa safta zo sopeyed, sedme Iran Human Right MBG-.

Koe Sharif brubefa kotla tisa targafa tcema ke Tehran, bak mielcek ke 2-e is 3-e ke saneaksat, bassiji ervolitik ton wideytafe vage va kotla anambuded ise va exaksasik viltad ise kan meltkrafol kal diremxo onkad. Sopen vayasik zo kostoled. Vayasik ke aryona kotla ve yasted ise va sinafa tunuyara moimaxud.

Ali Khamenei nyapesik va artowara ba 3-e ke saneaksat kopulvir ise zavzaf acaf tove exaksasik is kretureem, kagluyason va lizor gu patecta torigina gu kevelik ke iranafa vertuma. Tulon gruyer : « Batyona muska is volmusuca tid grabom ke Tanarasokeem is Sion vertuma is sinyon erbudik is yon zatkaf iranik tigis dive patecta is divuon poman. » Elda ta cenkara va sopera va konak exaksasik nuve tis vey Franca ok Polska ok Nederlanda ok Italia ok Germana dakter.

Ba 4-e ke saneaksat, koe Ferdowsi kotla ke Masshad, vayasik va adja axazed, i va « va to sedirge kuraniv ». Milvielon moi tunuyara, Shervin Hajipur dankasik buneyes va Baraye galbuwepeyesa danka zobesa va exaksasik gan malyerot ke islamevafe sokasane ke Irana zo amlitasir. Inafa danka al vanpir tec winugaf drom ke aklera ise ba yona celemoya toma al zo terektar voxe dene Instagram seltgort zo sular.

Ba eldeon 5-e ke saneaksat, ji ko kotla ke konaka widava va int voker, tunoason va sugara rujasa va loon toloya exaksasa safta, tulon koe Urmia widava isu Tabriz isu Rasht isu Tehran. Batyona kotla idjon gu exaksara ke daref vieltum al tiyid. Lizor ko jontika olda dere divlizer isen mamewavaxa pakana den yon seltgort bak balemeaviel va oldikya ke Tehran deswasa va djova is axazesa va « Khamenei xonuker ‼» nedid.

Ba 9-e ke saneaksat, sumewisikifa fela ke IRINN trenaf roday zo tutcordar edje va fart amuzer viele Ali Khamenei pulvir. Remi abic verast, talpey zo waljoar ise va ebeltafa briga plekur lize ewava va Ali Khamenei vawale teyka dem eckindana jala moe taka awir. Ton keraf eltay vamoe delt ke balemoya yikya aytayana gan rictaga, va « fortey ke minyon jotik kan rinaf nubeem traspur » robelit. Ara staksa bazer : « Va cin kazokevec ‼ Tcumivec ‼» Dene Twitter seltgort, Edalat-e ali (« Malyera ke Ali ») tcordiktum va bata tegira kretur ise va amuzera va fart bristur. Tasnim felalafaga kuvafa gu vertuma va goleks gruyes va tutcordara va vedeyafi sumewisiki « remi abica vula » eldeon sanegar.

Milvielon, yastera ke unenikeem ke tolnaraziaxe koe Asaluyeh vagerone Irana is koe konakara widava zo bokar. Koe Rasht, Lakan flint zo firder : 10 stolenik viltanon aytad.

Ba 12-e ke saneaksat, iranaf malyerot va 125 korik tikis vas exaksara dilizeyesa koe Tehran is Hormozgan winka koridar.

Lente Tehran bak mielcek ke 15-e ik 16-e ke saneaksat, flint ke Evin zo firder. Darevielon adja kev Ali Khamenei is vertuma gan stolenik al zo axazeyed. Bak mielcek ke 15-e ke saneaksat, ikuzesisa tiexa gan aptafi ji ke Susik va Artowara ervolita kev stolenik zo vankabud. Mamewavaxa denplekuyuna gu seltgort va vikizaf ondukap nedid isen viltara is edaves lor zo gilded. Ba 21h50 tanoye edave zo gilder azen ba 22h41 toloya viltarapa. Iranafa rictaga va kota gluya wal jontika exaksara dilizeyesa mali tanoy aksat is dulzasa va xonukera ke Mahsa Amini zibur. Ba taneaviel 16-e ke saneaksat dakter da « auluca koe flint gin tir » ise va xanta ke firdera gu « sotiktum » dirbur. Zobeson va draga, sokafi sumewisiki va ewava ke flint amuzer. Bal bana bifa sedme iranafa rictaga, 60 stolenik zo bakad isen 4 xonuked. Flint ke Evin va jontik gaderopaf stolenik voxis diveik is tolvedeyotik vedgober neke tir kaikotaf mali exaksara dilizeyesa nope xonukera ke Mahsa Amini.

Ba 16-e ke saneaksat, Elnez Rekabi iranafa ticumasikya va asiafa graba paker, mediskison va italk koaykan gan islamevafe sokasane ke Irana. Arti tolka, griawir. BBC Persian lafaga munester da inafa remeluxaxa isu robureni sumepulvisiki al zo vangid.

Ba 26-e ke saneaksat, exaksara koe Saqqez dilized, i koe widava lizu Mahsa Amini tiyir xantafi arti prostewaf sugawalkugal va 40 viel mali awalkera. Porason va Nika Shakarami, exaksara koe Khorramabad dere dilized, is koe Mahabad lize regala nope kotawara va Ismail Mauludi dilized.

Ba 29-e ke saneaksat, koe Bakhtiari winka, Tomaj Salehi rap dankasik, rankeyesi va rujara is gomilara ke islamevafe sokasane ke Irana kev exaksasik koe danka is mamewavaxa sanegayana den seltgort, nope « galbedura kev vertuma » sedme iranafa rictaga zo soper.

Milvielon, Saman Yasin ar rap dankasik 27-daf is xantaf gu Kermanshah gan islamevaf tregul is Abolqasem Salavati malyerotik zo xonukalanzar kire « kev lorik al gejur » ise va exaksasik al zober. Ba 2-e ka saneaksat al zo sopeyer aze koe Fashafuyeh flint zo stoleyer aze ko flint ke Evin zo arbureyer.

Santaneaksat ke 2022[betara | va krent betá]

Exaksara bak santaneaksat zo dakid. Ton mivokafa is wilufa kabelcara dilized larde konmana kabelcara en zo zuker isen rujara stana gan Basiji ardial is wideytakorik tir tizapaf. Rujasa pendaropaca favena tid gedrafa inde vrutasik ko Mediapart fela munester : sopera is ikuzesisa moldeyara is viltaracka kou direm is lizukafa klibura. Bata exaksara koe sanegaxo va adja dum « Marg bar torkevik !» taulesid, i va adja faveyena bal artowara ke 1979 kev Mohammad Reza Pahlavi vox re gukoesa va Ali Khamenei.

Ba 3-e ke santaneaksat tise balem-saneaf sugawalkaf viel nope xonukera ke Hadjis Najafi, kabelcara koe Karaj poke Tehran dilizer lize tanoy korik gan ji zo aytar. Koe Sanandaj, Momen Zandkarimi klaafi gu san-anyustda viltanon gan iranafi ji dere xonuker.

Ba 9-e ke santaneaksat, Taraneh Alidusti den seltgort va afigasuteks sanegar lize nijur italkiskafi is gisi va yuwega dem « ayikya, bli, nuyuca » kurdavaf kosuteks zobesa va exaksara. Abdiplekur da nendatason va rokeem is nekev arpumara va « dodera va dro » koe patecta di zavzagir. Dakter da va kobara fu suzur, zobeteson va yasa ke korik aytayan ok sopeyen bak rujara.

Ba 12-e ke santaneaksat, Iran Human Rights MBG- avegon ice Oslo koe Norga, va xonukera ke 326 ( don 43 rumeik is 25 ayikya ) sedme warzaf laot dakter.

Ba 13-e ke santaneaksat, taneatomon lan erkey va pakesik va batyona exaksara xonukalanzar.

Ba 17-e ke santaneaksat, iranafi ji va toloy rumeik viltason aytad, i va 9-daf Kian Pirfalak is 14-daf Sepehr Maghsoudi. Battan zo balieyer viele kan direm do gadikye dimlapiyir. Bata warzafa adjubera va jontika kategira dene seltgort is kanaca nekir.

Ba 24-e ke santaneaksat koe Genève, Islanda is Germana va vuidas abdumimaks pu 47 bewafa soka ke Pirdot ke Ayarokeem ke TVG- atoed, fenkutuson va walvedeyafa kogrupara va « abdiyena aksura va ayaroka tikisa vas exaksara tozuweyesa ba 16-e ke lerdeaksat. » Vuida gan bewafa soka loote zo brudar.

Santoleaksat ke 2023[betara | va krent betá]

Mohammad Jafar Montazeri jadif koridasik ke Irana ba 4-e ke santoleaksat va tunera va lidardial dakter. Voxen daktera gan sokafi sumewisiki fure zo zibur.

Ba 8-e ke santoleaksat, Mohsen Shekari tir taneaf exaksasik klibun nope lanzara ba 1-e ke santaneaksat kire va Basiji ervolitik co relingayar. Azen ba 12-e ke santoleaksat, Majidreza Rahnavard silukon zo klibur, koridayanon gu « adjubera kan imizxa va toloy jiik is bakara va balemoy ar ».

Sizi santoleaksat, 34 felusik koe flint mali tena ke bifatum tigid.

Ba 17-e ke santoleaksat, Taraneh Alidusti zo soper kire va vagef vertot me al malaskir ise va exaksara al zober. Milvielon, Mohammad Ali Kamfiruzi aluteik ke toloy felusik munesteyes va xonukera ke Mahsa Amini dere zo soper.

Taneaksat ke 2023[betara | va krent betá]

Ba 7-e ke taneaksat, toloya warzafa vrayara tikisa vas exaksara dilized : 22-daf Mohammad Mahdi Karami is 39-daf Seyed Mohammad Hosseini gu aytara va ervolitik bal exaksara nekisa gan xonukera ke Mahsa Amini zo koridayad. Mohammad Mahdi Karami mali barka aelyasteyer enide va intafa stolera kevotceyer. Sedme inaf aluteik, Seyed Mohammad Hosseini bak koerura zo nakeyer.

Ba 9-e ke taneaksat, 19-daf Mohammaf Borughani is 22-daf Mohammad Ghobadlu zo kosogzad numen batcoba va furefa klibura abditar. Exaksasi tari kabdue flint ke Rajaie-Shakr koe Karaj va int batvielon kabelcar enide va sinafa vrayara latatcer.

Ba 14-e ke taneaksat, Irana dakter da va Ali Reza Akbari al vrayar, i va iranabritanik koridayan gu toidera.

Toleaksat az bareaksat ke 2023[betara | va krent betá]

Lana vanlaumara ke dofa jivara sokiyisa koe sardikyafa bema zo munester. Bad baraksat, jontika decemoya sardikya zo jivad. Ba 1-e ke bareaksat, jivanikafa ota zo jonkar, icle 26 bema bad tanoy vielcek zo vanolad isen tanoya bemikya mulufter. Kevusik va tiki gu pakera ke sardikya is yikya va exaksara exoner. Ba 8-e ke breaksat 2023, aluboya yikya va vertuma pistoled, sanegayason den Tiktok seltgort va mamewavaxa lize va Calm Down Danse Challenge boda paked. Zo soped aze konakvielon zo stoled numaze sanegon gonoparad.

Balemeaksat ke 2023[betara | va krent betá]

Koe warzaf munesteks sanegayan ba 4-e ke balemeaksat, Iran Human Rights MBG- va 537 exaksasik aytayan runi exaksaratum isti lerdeaksat otular, i va 537 kosik don 48 ayikya is 68 rumeik. Miledje, 309 korik zo klibuyud, tulon tici 2022-e ilanacek : 5 klibura bak lerdeaksat tiyid, az 30 bak saneaksat az 57 bak santaneaksat az 72 bak santoleaksat. Icle 145 korik remi taneaf baraksat ke 2023-e ilanacek zo klibuyud.

Ba 8-e ke balemeaksat, iranaf ardial va inkera va eninteso wanuyasiko koe sanegaxo is kene vawa dakter enide italkiskikya di zo tcaluted. Mukot tir da ayikya va islamevafa mwa gomalaskir nume va abrotcafe is tsokafe vage godiskir. Goleks batkane dakter da bat goraks « va acagira va lova icde italk » lasutatcer ise granser da pilkotik va ja ok kaza « va malaskira va seltaf prekseem ekemon goneninted nume rebron gokodisuked ».

Alubeaksat az teveaksat ke 2023[betara | va krent betá]

Ba 1-e ke teveaksat, Iran Human Rights MBG- va warzaf munesteks va rujara koe Irana sanegar. Va 307 klibura runi ilanacek otular, don 142 remi ant alubeaksat. Bata ota tir ana aksateafa ota mali 2015. Klibunikafa ota va vanlaumarapa ( 76 %, 174 klibura ) kapbure mila rekola bak 2022 dere tcalar.

Dere rupec[betara | va krent betá]

Vuestexa[betara | va krent betá]

  1. ↑ (fr) « Mort de Mahsa Amini en Iran : ce régime “tue ses propres ressortissants en toute impunité”, accuse une sociologue spécialiste du pays Awalkera ke Mahsa Amini koe Irana : bata vertuma va intyon cosik mepursanon aytar, ~ lan seltopik aptaf gu patecta kagar », France Info olyak,‎ 19/09/2022.
  2. ↑ (en) « EU concern over woman who died after being stopped by morality police Europafa Doda va awalkera ke ayikya moi inafa sopura gan lidardial dwir », dene Euronews, 20/09/2022.
  3. ↑ (en) « Protests flare across Iran in violent unrest over woman's death Tizafa exaksara nope xonukera ke ayikya koe Irana dilized », Reuters,‎ 20/09/2022.
  4. ↑ (fr) Hassiya Hamzah : « Les Iraniennes dénoncent "le patriarcat sacralisé à travers le voile", ~ Iranikya va ayikyerotifa felira tubaerdayana kan italk, keyaksera do Leïla Tauil », France 24,‎ 21/10/2022.
  5. ↑ (fr) J. Butler is A. Davis is J. Rancière is ar-, « Iran : La communauté universitaire et militante internationale demeure largement silencieuse, Irana : Kotlafa is sayudasa walvedeyafa doda loote amlitar », dene Le Monde fela, 30/09/2022.
  6. ↑ (fr) Pierre-Louis Caron, « Manifestations en Iran : "La colère traverse les classes sociales, c'est inédit", estime l'historien Jonathan Piron, ~ Exaksara koe Irana : Zidera va runteem remfir, batcoba tir warzafa, Jonathan Piron izvopik rabater, », France info olyak,‎ 22/09/2022
  7. ↑ (fr) Salomé Kourdouli, « Manifestations en Iran : C'est un mouvement féministe et c’est la première fois dans l’histoire du pays, ~ Exaksara koe Irana : Batcoba tir ayikyevaf lizor ise tir tel taneatomaf ke izva ke patecta », Libération fela,‎ 25/10/2022.
  8. ↑ (en) Remi baroy aksat, 500 exaksasik don 69 rumeik al zo aytad, sedme BBC News : Activist Narges Mohammadi details 'abuse' of detained women, BBC news olyak, 24/12/2022.
  9. ↑ (en) The New Arab Staff Agencies, « Iran: Woman in coma after arrest by Tehran's morality police, Irana : Ayikya nope sopera gan lidardial ke Tehran veter », dene newarab.com internetxo, 1509/2022.
  10. ↑ (en) « Mamewavaxa, Mahsa Amini is the latest victim of the misogynist mullahs’ regime in Iran, Mahsa Amini tir ironokaf kosik ke ayikyafimafa Mullah vertuma koe Irana », dene Associated Press lafaga, 19/09/2022.
  11. ↑ (en) « Fury in Iran as young woman dies following morality police arrest, Yatkuca koe Irana : yikya xonuker moida gan ardial nope vrati vas liduca al zo soper », BBC News olyak,‎ 16/09/2022.
  12. ↑ (en) « Iran woman's death after morals police arrest sparks protests, Xonukera ke ayikya moi sopera gan lidardial va kevotcera nekir », Reuters lafaga,‎ 16/09/2022.
  13. ↑ (en) Arezou Saaberi, « Mahsa Amini: Arrested For Islamic Guidance, Ended Up Brain Dead!, Mahsa Amini : sopeyeni nope islamevafa malaskira, ton keravafa awalkera jiadar ! », dene IranTrue, 15/09/2022.
  14. ↑ (en) « Father of Kurdish woman killed in Iran says daughter was beaten, Gadikye ke kurdikya aytayana koe Irana ruyer da nazbeya al zo alier », dene rudaw.net internetxo rupeyeno ba 22/09/2022.
  15. ↑ (fa) کیهان لندن is یهان لندن, « خاکسپاری مهسا امینی با سرکوب مسلحانه شهروندان؛ «ژینا جان تو نمی‌میری، نامت یک نماد می‌شود », internetxo rupeyeno ba 22/09/2022.
  16. ↑ (fa) « ظاهرات در سنندج، مهاباد و کرج در اعتراض به مرگ مهسا امینی؛ ادامه واکنش‌های گسترده  », dene رادیو فردا internetxo, rupeyeno ba 22/09/2022.
  17. ↑ (fr) « Iran, derrière le voile, un combat politique, Kake italk, to gaderopafa lyumara tir », La Croix fela ,‎ 01/10/2022, bu 43.
  18. ↑ (en) [The Associated Press lafaga, « Iranians protested in Tehran over a woman's death in police custody], Iranik koe Tehran radimi xonukera ke ayikya bak stolera exaksayad », NPR,‎ 19/09/2022.
  19. ↑ 19,0 19,1 et 19,2 (en) « Iran unrest: Women burn headscarves at anti-hijab protests, Volvura koe Irana : Ayikya va djova bal exaksara kev italk anteyad », BBC News olyak,‎ 21/09/2022.
  20. ↑ (fr) ROJINFO, « Les forces iraniennes tuent une femme dans les manifestations à Kermanshah, Iranafi ji va ayikya bal exaksara koe Kermanshah aytar », dene RojInfo, 21/09/2022.
  21. ↑ (en) « Iran Protests Against Woman’s Death in Hijab Case Spread to 16 Provinces, Koe Irana, exaksara kev xonukera ke ayikya nope arienta icde italk ko 16 winka divlized », dene VOA internetxo, rupeyeno ba 22/09/2022.
  22. ↑ (en) Jessie Yeung is Ramin Mostaghim is Jomana Karadsheh is Mostafa Salem is Jennifer Deaton, « Iranian women burn their hijabs as hundreds protest death of Mahsa Amini, Iranikya va italk jontikote anteyad, kevotceson va xonukera ke Mahsa Amini », dene CNN, 21/09/2022.
  23. ↑ (en) The Observers, « Iranians have grown suspicious of ambulances, now being used by security forces to transport detained protesters, Iranik va okildirem re faven gan ji is rembures va stolen exaksasik loloon rodaxad », 26/09/2022.
  24. ↑ « (fr) En Iran, la foule ne décolère pas, le gouvernement coupe l'accès aux réseaux sociaux, Koe Irana, tari wan zider, bowere va vansara va seltgort waljoar », dene Le Figaro fela, 22/09/2022.
  25. ↑ (fr) I24NEWS, « Iran: l'accès à Instagram perturbé au moment où les manifestations contre le pouvoir s'intensifient, Irana : vansara va Instagram zo relatcer miledje exaksara kev roti tunoawed », dene I24news internetxo, rupeyeno ba 22/09/2022.
  26. ↑ « (fr) Mort de Mahsa Amini en Iran : 11 morts en six jours de manifestations, Xonukera ke Mahsa Amini : 11 xonukesik bad exaksasa tevka », Le Monde.fr internetxo,‎ 22/09/2022.
  27. ↑ « Iran: les manifestations se multiplient après le décès d'une jeune femme, huit morts, Exaksara nope xonukera ke yikya jonkawed : anyustoy xonukesik », dene LaProvence.com internetxo, 21/09/2022.
  28. ↑ (fr) « [ Footballeur, poétesse, chanteur : en Iran, la répression touche aussi des célébrités], Nugaviputiusik is ezlopik is dankasik : koe Irana rujara va korobik dere benfir », Le Monde fela,‎ 03/10/2022, bu 8.
  29. ↑ (fr) « Iran : l’accès aux réseaux sociaux bloqué pour « étouffer la liberté d’expression, Irana : vansara va seltgort zo elekar, tuodjatason va muxasa nuyuca », Sud-Ouest fela,‎ 22/09/2022.
  30. ↑ (fr) « En Iran, une répression à huis clos, Koe Irana, rujara vawaleon », Le Monde.fr internetxo,‎ 23/09/2022.
  31. ↑ (en) Parisa Hafezi, « Iran's Raisi warns against 'acts of chaos' over Mahsa Amini's death, Raisi taneagadesik kev krogaca nope xonukera ke Mahsa Amini mowalzer », Reuters lafaga,‎ 22/09/2022.
  32. ↑ (fa) « علیه معترضان در ایران؛ تعداد کشته‌شدگان به ۲۲ نفر رسید - BBC Persian », dene BBC News internetxo فارسی, rupeyeno ba 22/09/2022.
  33. ↑ (en) « Videos show Iran’s violent crackdown as protests intensify Mamewavaxa va tizafa rujara koe Irana nedid miledje exaksara tonoawed », dene Washington Post fela, 23/09/2022.
  34. ↑ (fr) « "Punissez ces criminels ": à Téhéran, des contre-manifestations organisées pour défendre le port du voile, Va bat gomilasiktum pursac : kevexaksara koe Tehran ta runrojura va diskira va italk zo grustad », dene BFMTV sumewisiki, rupeyeni ba 24/09/2022.
  35. ↑ (fa) « داوم اعتراضات سراسری مردم ایران؛ حضور معترضان در خیابان با شعارهایی علیه حکومت », dene ایران اینترنشنال internetxo, rupeyeno ba 25/09/2022.
  36. ↑ (fa) پایگاه خبری روز پلاس | roozplus.com, « دستگیری ۷۳۹ ‌اغتشاشگر‌ در گیلان/ کشف انواع سلاح گرم و سرد از آشوبگران », dene fa,‎ ۱۴۰۱/۰۷/۰۲ - ۱۲:۱۷ internetxo, rupeyeno ba 25/09/2022.
  37. ↑ (fa) « ۸۸ قبضه سلاح غیرمجاز در خوزستان کشف شد  », dene خبرگزاری موج internetxo, rupeyeno ba 25/09/2022.
  38. ↑ (fa) « بازداشت یکی از تحریک‌کنندگان ‌تخریب اموال عمومی در اغتشاشات کرمان- اخبار کرمان - اخبار استانها تسنیم Tasnim », dene خبرگزاری تسنیم | Tasnim internetxo, rupeyeno ba 25/09/2022.
  39. ↑ (en) Farnaz Fassihi, « Iran Protests Surge to Dozens of Cities, Exaksara koe Irana ko jontika widava divlized », The New York Times fela,‎ 24/09/2022.
  40. ↑ (en) « Iran protests surge to dozens of cities | The Spokesman-Review Exaksara koe Irana ko jontika widava divlized », dene www.spokesman.com internetxo, rupeyeno ba 25/09/2022.
  41. ↑ (fr) « Depuis la mort de Mahsa Amini en Iran, des dizaines de morts et plus de sept cents arrestations, Mali xonukera ke Mahsa Amini koe Irana, konak sanoy xonukesik is loa per-decemoya sopera », dene Le Monde.fr internetxo, 26/09/2022.
  42. ↑ (fr) « Dans les rues d’Iran, la liberté et la rage de la jeunesse : Je me bats, je meurs, je récupère l’Iran, Koe vawila ke Irana, nuyuca is riyoma ke jotikeem : Lyumá ise xonuké ise va Irana dimnarí », dene Le Monde.fr internetxo, 26/09/2022.
Exaksaratum nope xonukera ke Jina Mahsa Amini
Exaksara koe Tehran ( Keshavarz bedom ) bak lerdeaksat ke 2022
Ugal is xo
Evla mali 16/09/2022
Patecta    Irana
Debala Jontika widava ke Irana
Ord is jala
Ord Exaksara, yastera, muska, firdera, wideytafa mevegera
Jala Ali Khamenei, bowere ke Irana, lidardial
Kosikeem   ≈ 500 [1]
betara teza
  Tuveli icde Izvopa 
  1. ↑ (fr) Ghazal Golshiri, « Koe Irana, kurdaf winkeem warzon zo rujapar », dene Le Monde fela, 25/11/2022.
Dimnarin mal « https://avk.wikipedia.org/w/index.php?title=Exaksaratum_nope_xonukera_ke_Jina_Mahsa_Amini&oldid=151183 »