Surp Gayane (Echmiatsin)

Teliz mal Wikipedia.

Surp Gayane ujaarmenavon Սուրբ Գայանե եկեղեցի ), tir alkaf debak tigis koe Armavir winka poke Yerevan vatalte Xayastana.

Tir armenafa uja ke VII-eafa decemda koe Vagharshapat ( Echmiatsin ) alkaf avak ke Armena. Poke wevala ke Echmiatsin ( 301 ) tigir. Surp Gayane uja gan Ezra alkokilik bak 630 zo kolnayar. Nekev konaka pakafa dimempara va sfelt is yon pij bak 1652, inaf zovdom kaikion zavzayar mebetan.

Gayane tir yolt ke ujokilikya tuawalkexayana do aryona alkikya gan Trdat III gazik ke Armena bak 301 az vanpiyisa tumtikya ke armenafa grekafa uja.

Wevala is ujeem ke Echmiatsin is Zvartnots rawopaf debak, don Surp Gayane uja, wetce arayaf debak ke tamavafa gadakiewega ke UNESCO bak 2000 belcon zo bendeyed.

Izva[betara | va krent betá]

Surp Gayane uja moe debak tigir lize mila tumtikya bal deweldura ke Armena va kristeva bak 301 RGJ zo tuawalkexayar. Agathangelos izvopik ke V-eafa decemda suteyer da jotafe is listafe Hripsime banugale tise kristevaf alkik koe Roma gu Diocletianus romafe gindikye poon fu zo yerumayar. Do Gayane ujokilikya il duxas gindik ko Armena otceyer. Trdat zolkevaf gazik va twa kazawayar kane Diocletianus va sinafa listuca pimtayar. Trdat va xo kosmayar lize toloya alkikya va int preyutayad aze va Hripsime az Gayane korenayar. Vewayason va inyona abdugara, Hripsime zo nakeyer aze zo tuawalkexayar lize Surp Hripsime uja porfeon di zo kolnayar isen Gayane dere nakeyene az tuawalkexayane moe debak ke darefa Surp Gayane uja. Bar-san-anyustoya ara alkikya moe xo ke darefa Shoghakat uja dere zo tuawalkexayad. Kadimion Trdat gazik va kristeva dewelduyur ise ina vanpiyir winugafa alka ke gindaxo.

Vegeduropa[betara | va krent betá]

Surp Gayane uja tir bartamaxofa wevala dem anyustkrilafa zeria benaykasa vas balemoy koef swalot solzartes va uja gu baroyo tamaxo. Idjaf gabot ke krilafo tamaxo tid ontinaf loamon dam alavafo tamaxo ise valeve yona galza tazukasa va bidefo tamaxo reme kolna. Mialivamufa vrepta dem vokeon rontagentimafa mawa ilsuyon ice taltefa rebava koe uja tigir. Baroyi tuveli ko xe stad. Dalafi tuveli remo galzakiraf trist vansar solve toloyo krilafo kolanixo reme lentefa rebava isu geefa tigid.

Divak ke Surp Gayane tir amidaf dam koak kir dis va gamdakorafa ragukepaita is zeria is sfelt iste dalafe dre.

Bak 1683 barkotarnaf trekaf trist kev taltef lentor ke uja zo loplekuyur enide va kotawaxo mu tabexik ke armenaf gertikeem di zanudayar. Lupaxa tir dem aluboy solwif vox trenaf lupaxot. Baroy istef lupaxot tid dem galzakiraf pij is vokodaf remakap vane divef kusk. Toloy krilaf lupaxot tid lodomamaf is dere galzakiraf. Kot vawale barkrilafa rebava dem balemdilkukaf dilkam tigir. Lenopa kaatoesa va ujikye va ponyaska ke cisek vamoe dalaf tuvel yunked. Kafa tevbrizafa vimava moe kepaita vamoe toloy artef remak divuon rowis tigid.

Surp Gayane is yona tabexafa uja dum Surp Hripsime is wevala ke Zvartnots is wevala ke Echmiatsin di vanpiyid tisila is swalot ke swavapo ke kristevafa Armena.

Dere rupec[betara | va krent betá]

Wevala is ujeem ke Echmiatsin is Zvartnots rawopaf debak :

Alkaxo ke Xayastana

Surp Gayane uja
Wiks va Surp Gayane uja
DEBALA
Patecta Xayastana       
Winka Armavir winka
Tigixo Echmiatsin
Maneka  40° 09′ 27″ L-, 44° 17′ 31″ R-
KIRA
Alka Armenafa kristeva
Ord Armenafa uja
Vegedura VII-eafa decemda
  Tuveli icde Yamba 
Surp Gayane uja
Tamavafa gadakiewega ke UNESCO
Wiks va Surp Gayane uja
DEBALA
Tawavaf seg Europa
Patecta Xayastana       
Winka Armavir winka
Maneka  40° 09′ 27″ L-, 44° 17′ 31″ R-
KIRA
Ord Arayaf
Ludeem (ii) (iii)
Debakaf otuk 1011
Bendesa ilana 2000 ( 24-eaf frugot )
Welmot ? km²
Winugafa pimtara ke UNESCO [1]

Wevala is ujeem ke Echmiatsin is Zvartnots rawopaf debak. Wevala is ujeem ke Echmiatsin is Zvartnots rawopaf debak va towara is nagewera ke armenafa garduja dem istefa vimava kan gamdakoraf zovdom blion yunked, i ke martig turestapayas va vegeduropafa is yambafa vonera va bata gola.

(en) Cathedral and Churches of Echmiatsin and the Archaeological Site of Zvartnots. The cathedral and churches of Echmiatsin and the archaeological remains at Zvartnots graphically illustrate the evolution and development of the Armenian central-domed cross-hall type of church, which exerted a profound influence on architectural and artistic development in the region. ~ UNESCO website, licence CC-BY-SA IGO 3.0

Tamavafa gadakiewega ke UNESCO koe Xayastana
Arayaf debak

Wevala is ujeem ( Surp Hripsime is Surp Gayane is Shoghakat ) ke Echmiatsin is Zvartnots rawopaf debakHaghpat tucpastaxe isu SanahinGeghard tucpastaxe isu Azat ticekrant

Echmiatsin is tigixo ke uja

Vuestexa[betara | va krent betá]

  • (en) Kiesling, Brady (2005), Rediscovering Armenia: Guide, Yerevan, Armenia: Matit Graphic Design Studio