Kilwa gazaxo

  Tuveli icde Izvopa 
Teliz mal Wikipedia.

Kilwa gazaxo tir savsafo gazaxo idjon ice Kilwa ewala poke krimta ( re koe Tanzania ) koe Ronefa Afrika, kofeliyiso va kotafo Swahili krimtaxo ba pelava. Tiyir lozolonafo gazaxo ke Swahili arayaxo. Inafa izva kan Ugalay ke Kilwa zo gruper. Bat ugalay gan João de Barros portugalik koe Décadas de Ásia ( dem vexala dem nafalik ) ba 1552 di zo dimnariyir.

Liwot va Kilwa bak 1572

Izvafa frofara[betara | va krent betá]

Taneafe sane ke Kilwa sedme prostewa tiyid Mtakata az Mranga az tere Machinga ke Mrimba gazik.

Zabdura va gazaxo is kazafa triguca[betara | va krent betá]

Bak IX-eafa decemda Kilwa Kisiwani ewala gan Ali bin Al-Hasan dolekik zo luster. Battan ton kazas molt di voner.

Taneaf lizukaf talolk tid evlon gu mon 1200-e ilana ise gan Ali al-Hasan gazik zo kizeyed.

Bak XIII-eafa decemda Kilwa gazaxo va kazara va moava vanburena mal kawoda ke Zimbabwea stujecker.

Inaf gazik wetce lokaf is loneciaf nafalik bak 1331 gan Ibn Battuta zo pimtar. Bat nafalik va tadava soe gizierdayar ise giguineyer. Widava va doleks ke Zambia ika indiafa roga is siniafa rigelaxa walziliyir. Mali 1425 prostelayafa mijera va gazaxo sollipayad.

Soe bak XVI-eafa decemda, gazaxo re tir telo logijarotifo ke Zanzibar swaxiliaxo ; inaf wid dere tir tel losposaf is losivakaf, pimtan gu tana widava dem lolistafa kolna koe tamava. Irubasik ke krimtaxo sedme pimtara ke Ibn Battuta arabaf koyasik tid sinkanyan gu kulaf is divepatectaf burmeks is kulupon vagekiranyaf. Kazafa teremta ko tadava loloon kal gola dem uzdapa abdulakid ise va tciamaf doleks divtunseten van asiafa Pokefa Roneka divnarid.

Portugalafa tolgenira ( 1500-1512 )[betara | va krent betá]

Bak 1500 Pedro Alvares Cabral portugalik va moneem kum drak pimtar.

Gaspar Correa va widava ba artlapira ke portugalaf totuk ke Vasco de Gama pimtar. Medina wid tir dem rebavega rojuna gu rasek is rotir 12 000 irubasik.

Ontinapafa mona dem azekos is koefa matela kene vwepafa nuda tigid. Anamef tawaday tir dem yona soporafa matela dem jontika aalafa katca isu ruxafa. Molt tir kotraf gu totuk.

Kaliapon portugalik va kazara va moava is oksi is awolba is levetirik getud. Widava bak 1505 taneatomon zo vilar ise bro gazaxoeem ke krimtaxo zo levgar. Quiloa ( portugalaf yolt ke Kilwa ) va culiek pu gazik ke Portugala doder.

Dim volruptesuca is warzafa triguca ( 1512-1784 )[betara | va krent betá]

Dalafa mazjida ke Kilwa

Mali 1512 arabaf erbudik va Kilwa dimnarid numen wid gin tutrigawemer.

Bak 1606 bal worara ke Gaspar de Santo Bernardino alkik, widava ware tir dem anamefa soporafa matela ; moe ewala plebot is zaday is botada sokatrid isen « Ewalik va coba rotaskina me gruped » ~ in kalir.

Bak 1776 gazik ke Kilwa, Hasan ibn Ibrahim ibn Yusuf, veynazbeik ke persik, pu Morice francik va decitoy levetirik ika vieleon 20 piastre talolk is 2 piastre sotre kot ayik doler. Va mordara antokar.

Felira ke Umana gazaxo azu Zanzibar ( 1784-1886 ) az aytcura[betara | va krent betá]

Bak 1784 ewala gan gazik ke Umana is Zanzibar zo kofelir. Francik va folk valente ewala banugale vegedud. Wid ilion zo jovler, bak 1840-e sanda.

Mali XIX-e decemda widava gin tir widama. James Prior englik dakter da « Dum yonara widava ke krimta duvuyuna gu zaskuca is sanelia, ina ticu seltay is triguca is gijarotiuca tit melafokuca is sutuca is nartuca al belxar ».

Kilwa Kisiwani ewala isu Songo Mnara va rawaks ke bane sare digid, i va rawaks bendeyen den tamavafa gadakiewaga ke Unesco grustaks.

Germanafa boniara ( 1886-1918 )[betara | va krent betá]

Bak 1886 Kilwa gu boniaxo ke germanafa Ronefa Afrika zo tunotrar ise zo kodoplekur. Bat sok bak 1918 nope surtera va Germana num tena ke Taneafa Tamavageja ten tir. Batvielu gan Britana zo stujer, kali volruptesuca ke Tanzania bak 1960-e sanda.

Afigasuteks[betara | va krent betá]